Kruisweg in het Stadspark

Bonifatius

Bonifatius boven de deur van het klooster. Foto Benny Schuurman

Bonifatius in het wit 11-11-2011

In 1910 stichtten de jezuïeten een kruisweg met veertien staties in het park bij hun Sint Bonifactiusklooster, het latere Don Rua en Gouden Handen

Vernielingen Kruiswegstaties

Er zijn voor zover mij bekend Vier Staties-Monumenten qua voorstelling ernstig beschadigd, om maar niet te spreken over de kapelletjes waarin deze Prachtige Afbeeldingen zijn geplaatst.

Nu heet de kloostertuin waar de fraaie kruiswegstaties staan het Stadspark. De Kruisweg vertelt over het lijdensverhaal van Jezus vanaf de veroordeling totdat Jezus in het graf wordt gelegd.

De kapelletjes waarin de kruisweg is afgebeeld, zijn gebouwd uit gele en oranje bakstenen. Ze hebben allemaal een andere vorm. De voorstellingen in neogotische stijl bevinden zich in ondiepe nissen. Er zijn drie tot vijf figuren op afgebeeld, ze zijn gebakken, wit van kleur, het onderschrift is Duits (Duitse Orde).

De statievoorstellingen zijn momenteel afgedekt i.v.m. voorbereiding voor restauratie, vanwege vernielingen. Tevens vindt u er het Heilig Hartbeeld met Latijns onderschrift waarop het ordezegel van de jezuïeten, en nog een kapel met de rugzijde naar het park gekeerd, hierin was een altaar met kruis, het was een ,,Rustaltaar" tijdens de processies.

De storm van 14 juli 2010 heeft een grote ravage aangericht in het park, maar de staties en het Heilig Hartbeeld hebben voor zover bekend geen schade opgelopen.

De Veertien Staties

De Kruisweg achter het Sint-Bonifatius klooster, later Gouden Handen, zoals beschreven in Old Ni-js numer 60, juli 2005, Lijfblad van de Heemkundekring Bergh. Klik in onderstaande fotogalerij op een afbeelding voor een vergroting

• 

  Eerste Statie

• 
• 

  Tweede Statie

• 
• 

  Derde Statie

• 
• 

  Vierde Statie

• 
• 

  Vijfde Statie

• 
• 

  Zesde Statie

• 
• 

  Zevende Statie

• 
• 

  Achtste Statie

• 
• 

  Negende Statie

• 
• 

  Tiende Statie

• 
• 

  Elfde Statie

• 
• 

  Twaalfde Statie

• 
• 

  Dertiende Statie

• 
• 

  Veertiende Statie

• 
• 

  Heilig Hartbeeld

• 
• Kapel15.JPG

  Kapel met rustaltaar

• 

  Heilig Hart overleeft het noodweer 14-07-2010

Kruisweg foto's, Benny Schuurman

Henk Groote en Benny Schuurman

Bij het begin van de jezuïetenperiode van het Sint Bonifatius klooster werd in 1910 in het park een Kruisweg van vertien staties gesticht. De kruisweg is een populaire vorm van godsdienstoefening, waarbij de gelovigen de lijdensweg van Jezus Christus in gebed en overweging volgen aan de hand van de zogenaamde Staties. Dat zijn rustpunten die worden gemarkeerd door de afbeelding van scènes uit deze lijdensweg. De kruiswegoefeningen warem geïnspireerd op de geestelijke bedevaarten naar Palestina die de Franciscanen sedert de 14e eeuw organiseerden.

In Jeruzalem waren de pelgrims gewend de kruisweg van het huis van Pontius Pilatus (De Burcht Antonia)naar Golgotha biddend af te leggen.

Vanaf 1700 werden er ook in kerken kruiswegstaties aangebracht. De kruiswegstaties in de in 's-Heerenbergse kloostertuin hebben de tand des tijd doorstaan. Zij zijn samen met het patersklooster op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Het is jammer dat ze in de allerjongste tijd het doelwit worden van de vernielzucht van jongelui die een serieus doel in hun leven missen, aldus Old Ni-js.

In Gelders Erfgoed, twee maandelijks Gelders cultuurhistorisch tijdschrift 1998-6 is te lezen:
dat er in 's-Heerenberg achter het museum Gouden Handen, het voormalige Bonifatiusklooster, ook een zeer fraaie kruisweg te vinden is, weet bijna niemand. Binnenkort mogelijk wel weer, want de kloostertuin wordt heringericht en opengesteld voor het publiek, met kruiswegstaties erin. De kapelletjes zijn opgetrokken uit gele en oranje bakstenen en hebben allemaal een andere vorm. In de ondiepe nissen bevinden zich sobere, in neogotische stijl vervaardigde kruiswegvoorstellingen, steeds met drie of vijf figuren erop voorgesteld.

In januari 2009 is deze eens zo’n fraaie kruisweg ingepakt. Dit was nodig vanwege de vernielingen. Er zijn reeds vier van de veertien afbeeldingen vernield. Niet alleen de staties maar ook het rusthuisje dat bij de jaarlijkse processie van de paters zijn dienst deed is meerdere malen vernield, door brand, afbraak en niet te beschrijven afbeeldingen.

Het eens zeer fraaie park, zoals dat beschreven werd, is voor de tweede maal aan een opknapbeurt toe. Restauratie en bescherming van de Kruisweg en het Rustaltaar (Kapel). Ook het park als zodanig, zodat men er ook kan wandelen zonder dat je de klei onder de schoenen hebt zitten van wegen de modder.

Bericht in de Gelderlander 23 Januari 2009

Keuze Montferland tussen opknappen of nieuwbouw elders. Er moet een kapelletje in het park bij Gouden Handen blijven, Dat vindt de gemeente Montferland, Het plan om de kapel helemaal te slopen is geschrapt. Maar of de kapel op de huidige plaats blijft of ergens anders in het park wordt herbouwd is nog de vraag. "Het park wordt opgeknapt en anders ingericht, als de woningbouw klaar is", zegt wethouder Frank Wissink. "Vier bedrijven zijn gevraagd om een plan voor nieuwe woningen in te dienen. We hebben daarbij ook gevraagd om een visie op het kapelletje", zegt Wissink. Uitgangspunt is dat er een kapel blijft bestaan. Er moeten tussen de vijftig en zestig woningen voor starters en senioren komen, naast de Klooster muur aan de Plantsoensingel Zuid, zijde en de Parklaan. Wissink: "Het kan zijn dat de ene ontwikkelaar komt met een plan, waarin het kapelletje 'op de huidige plek blijft staan, maat dat een ander aangeeft niet met het kapelletje uit ,de voeten te kunnen en voorstelt om het. op een andere plek neer te zetten." Als het' kapelletje op de huidige plaats kan blijven staan, dan moet het grondig worden opgeknapt. Als wordt gekozen voor een verhuizing, dan wordt het mogelijk helemaal nieuw gebouwd. De 's-Heerenbergenaren Henk Groote en Benny Schuurman. voelen zich zeer betrokken bij het park met daarin behalve het kapelletje ook de veertien kruiswegstaties. Toen het 'tweetal ter ore kwam dat dat gemeente Montferland van plan was het kapelletje te slopen, stapte Groote naar wethouder Wissink. Hij gaf aan sloop niet te accepteren en had zelfs al mensen gevonden die de kapel wilden opknappen. Het kapelletje in het park bij Gouden Handen moet blijven, vindt de gemeente Montferland. Het blijft op de huidige plek of wordt elders herbouwd. Nu sloop van~-baan is, is Groote tevreden. "We vinden het prima als het kapelletje wordt opgeknapt, maar het is ook prima als het op een andere plaats komt te staan, Dat zou zelfs misschien nog wel beter zijn", aldus Groote. De beide plaatsgenoten maken zich ook zorgen over de Kruisweg, Vier van de veertien beelden zijn vernield. Om die reden is de Kruisweg af weer zo'n kleine twee jaar ingepakt. Groote en Schuurman willen eigenlijk dat de kruisweg zo snel mogelijk weer voor het grote publiek toegankelijk wordt. De renovatie van dit Rijksmonument wordt echter ook pas opgepakt als de woningbouw klaar is. "Ik schat op z'n vroegst ergens in 2010", aldus Groote.

De kruiswegstaties zijn nu nog in nummer 60 van Old Ni-js te zien, dat helaas is uitverkocht.

Benny schuurman

De Kruiswegstaties in een andere vorm

Foto's van de Kruiswegstaties zijn nu te zien in het boek Kiek-je Achterhoek, dat op 29 oktober 2009 werd uitgegeven door Hein&Mein Media van Jolanda Visser-Hein uit 's-Heerenberg en Henk Meinen uit Doetinchem.

Het eerste exemplaar werd uitgereikt aan de burgemeester van Montferland, Ina Leppink-Schuitema. Dit vond plaats in Villa Ruimzicht te Doetinchem onder het bijzijn van eenieder die aan dit boek hebben mee gewerkt.

Dit bijzondere fotoboek bevat werk van negentig voornamelijk Achterhoekse amateur- en beroepsfotografen, alsmede enkele schrijvers, waaronder Edwin Zweers van de Heemkundekring Bergh.

Edwin Zweers hield een toespraak over Villa Ruimzicht van vroeger tot nu, en hij promote de Achterhoek, waaronder de vroegere gemeente Bergh.

Herstelwerk Kruiswegstaties en herindeling Stadspark

Stadspark 's-Heerenberg integreert Mariakapel in woonhof

Sinds vele jaren gaf de Mariakapel – pal achter patersklooster Gouden Handen - een trieste aanblik: gebrek aan onderhoud en vandalisme eisten hun tol. ‘s-Heerenbergenaren zagen met lede ogen het verval aan. Met de komst van nieuwbouwplan Stadspark ’s-Heerenberg komt hier verandering in.

Mariakapel verhuist De Mariakapel, die uit 1947 stamt, ligt in de tuin van voormalig patersklooster Don Rua, c.q. van toekomstig appartementencomplex Klooster Gouden Handen. Jarenlang werd deze kapel slecht onderhouden en stelselmatig door vandalisten vernield, beklad en zelfs in brand gestoken. In de afgelopen jaren werd veel gepraat over hoe de restauratie van de kapel zou moeten worden uitgevoerd, tot voor kort zonder resultaat. Met de realisatie van plan Stadspark ’s-Heerenberg komt een einde aan de toestand. Er is in de besloten woonhof ruimte gecreëerd om de Mariakapel nieuw leven in te blazen. De nieuwe Mariakapel komt binnen de muren van het woonhofje te liggen en wordt daardoor beschermd tegen vandalen. De oude Mariakapel zal op termijn worden gesloopt.

Eind 2012 is men gestart met de herstel werkzaamheden van het Stadspark en Januari 2013 met de veertien Kruiswegstaties,

Maria -Nis, Graafschapbode - Dinsdag, 05-08-1947

MariaKapel

De eerste steen is gelegd door Overste Th. Moorman op 24-07-1947

‎

Jubileum Witte Paters — Deze week Is het tien jaar geleden, dat de Witte Paters het Bonifaciushuis als hun woning en studieverblijf betrokken. In die tijd hebben de geestelijken zich bij de 's-Heerenbergse bevolking en ook velen daarbuiten, bemind gemaakt. Ze zijn steeds bereid een ieder met raad en daad bij te staan en te helpen. Vooral ln de bezettingstijd, toen een gedeelte van het Bonifaciushuis ingericht werd, eerst als tijdelijk verblijfplaats der doortrekkende evacués en later als Noodziekenhuis voor de zieke en ondervoede OT arbeiders uit het beruchte kamp Rees. Hard hebben toen de Paters en Fraters gewerkt om het lot dezer mensen enigszins te verzachten. Het spreekt vanzelf, dat deze dag niet onopgemerkt voorbij zal gaan. . In de prachtige Kloostertuin zal o. a. een Maria -nis geplaatst worden als een bewijs van dankbaarheid, dat het klooster ter in de bange oorlogsjaren gespaard Is gebleven.

zie foto's Benny.

‎

• 
• 
• 
• 
• 

  Vijver ‎

• 
• 

  Kruisweg III vernield tijdens de karnaval 2013 in het Stadspark oorzaak niet bekend.

• 

  Bomen Planten

• 

  Schoon spuiten van de statie ‎

• 
• 
• 

  In de eerste week van maart 2013 is de Mariakapel gesloopt. ‎

• 

  Nieuwe bomen Stadspark

• 
• 

Stadspark

Klik voor vergroting op de foto!

kloostertuin in den beginne met de Veertiende Statie rechts vanuit het midden.

Stadspark/kloostertuin, met de bedoeling dat het weer een wordt met het klooster en toegankelijk is voor de bewoners van 's-Heerenberg, zodat ze ook weer van de gerestaureerde kruisweg kunnen genieten. zoals toegezegd) Het andere kapelletje wordt buiten het park geplaatst.

AanlegKloostertuin 1910

's-HEERENBERG. Broeder Hillebrand overleden. — Naar we vernemen is dezer dagen de bekende Jezuïeten Broeder Hillebrand in den ouderdom van ruim 80 jaar te Essen overleden. Vanaf het in het gebruik nemen van het Bonifaciushuis in 1910 tot de overdracht aan de Orde van de Witte Paters is Broeder Hillebrand als tuinman aan het Huis verbonden geweest. In die 27 jaar heeft de minzame Broeder zich in 's-Heerenberg vele vrienden verworven, ook buiten het Klooster. Hoe ging het hem ter harte in het voorjaar van 1937 afscheid te nemen van zijn tuin, die hij in 1910 heeft mogen aanleggen en nu herschapen is in een der prachtigste kloostertuinen. woensdag 14-09-1938.

Opening Stadspark, Dinsdag 02-07-2013

Dinsdag middag om 1500 uur is onder veel belangstelling het vernieuwde Stadspark achter het voormalige klooster van de Paters Jezuïeten geopend door de wethouders Tanja Loeff en Frank Wissink.

Het Heilig Hart Beeld is nog in restauratie en van de Kruiswegstaties is de afbeelding van de elfde statie nog ernstig beschadigd.

Een deskundige bekijkt nog hoe deze gerestaureerd kan worden.

De kruisweg staties zijn voorzien van gepantserd glas om verdere vernieling te voorkomen.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

  foto F.Heuvel

• 

  foto F.Heuvel

• 

  foto F.Heuvel

• 

  Foto F.Heuvel

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Deze wordt nog hersteld ‎

• 
• 
• 

Opening Stadspark Gouden Handen, nieuws uit de gemeentekoker.

Dinsdagmiddag 2 juli hebben wethouders Frank Wissink en Tanja Loeff-Hageman onder grote belangstelling het Stadspark Gouden Handen in ’s-Heerenberg geopend. De herinrichting van het stadspark moet ervoor zorgen dat de oorspronkelijke sterke relatie tussen het park en het voormalige kloostergebouw Gouden Handen opnieuw wordt gerealiseerd.

Kloostertuin Het stadspark is van oudsher altijd zeer sterk verbonden geweest met het voormalige kloostergebouw. Het park vormde toen een belangrijk onderdeel van het dagelijkse leven in het klooster. In het park kon je destijds alle functies terugvinden die verbonden waren aan het kloosterleven: afsluiting door een hoge muur, zelfvoorziening door moes- en kruidentuinen, bezinning in de vorm van de kruisweg met de veertien staties, het hiernamaals door de kapel en recreatie in de vorm van een arboretum, siertuinen en open velden.

Herinrichting stadspark Het nieuwe ontwerp van het stadspark geeft op een moderne manier invulling aan deze thema’s. De kruisweg is in ere hersteld en de staties zijn gerenoveerd. In het park zijn een vijver en een boomgaard gekomen. Het park is nu vooral een plek geworden voor jong en oud. De inwoners van de gemeente hebben met het nieuwe stadspark weer een plek om te verblijven, te genieten en te bewegen.

Ontwerper Stadspark

ontwerp 2012

‎

Het park, ontworpen door Marchel-Wim van Dongen, geeft de stad een openbare ruimte om trots op te zijn.

Vanuit de kloosterthema’s bezinning, afsluiting, zelfvoorziening, hiernamaals en recreatie is een nieuwe betekenis gegeven aan een historische en religieuze plek.

De kracht van het park zit hem in de prachtige collectie bomen (reeds aanwezig maar door achterstallig onderhoud niet beleefbaar) en de sereniteit die de aanwezigheid van Bidlaan, kruisweg en staties toevoegen aan de plek. De nieuwe vijver is de grote blikvanger die park met klooster verbindt.

Het park is ontworpen vanuit zowel ecologische als economische duurzaamheid. Er is niet bespaard op materialen: robuust meubilair, stoere eiken entree palen uit Nederland, en gebruik van Corten staal.

De vijver voorziet in de berging van hemelwater wat op het kloosterdak valt en op de daken van de wijk ‘Stadspark’.

Oppervlakte 2.2 ha. Aanlegkosten: ca. 700.000 euro

74 nieuwe bomen

12 banken 9346 nieuwe planten (beukenhaag, onderbegroeiing, bosplantsoen, waterplanten, smulzones)

15790 stuks voorjaarsbloeiers

9.125 m3 grond verplaatst

Kaart

<googlemap lat="51.87255" lon="6.250416" zoom="17" width="550">51.87296, 6.251736</googlemap>

Bron

• Archief Benny Schuurman (B.C.J.A) inclusief de complete kruisweg.
• Old Ni-js nummer 60 (zwart-wit foto's)

Externe links

• http://www.mariakapellen.nl/'s-Heerenberg.htm

• Zie ook Kruiswegkapellen Tienray.