Booms, Willem

Willem Booms is in 1826 als militair naar Nederland-Indië vertrokken. Hij werd op 3 augustus 1800 geboren in 's-Heerenberg als jongste van de negen kinderen van Gerrardus Booms en Henrica Hafkenscheit.

De opleiding in Harderwijk

Op 14 juni 1826 heeft Booms zich vrijwillig aangemeld bij het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 in Harderwijk. Hier werden militairen opgeleid voor dienst in de koloniën, zoals duidelijker blijkt uit de naam Koloniaal Werfdepot, die in 1844 werd ingevoerd. Booms zat op de dag dat hij zich aanmeldde in de dwangkolonie Ommerschans bij Ommen in Overijssel; voordien woonde hij in Deventer. Ommerschans was oorspronkelijk een vesting (zoals Schenkenschanz), maar in 1819 gaf de overheid het terrein in bruikleen aan de Maatschappij van Weldadigheid, die er een strafkolonie voor bedelaars en landlopers van maakte. Het ligt voor de hand dat Booms hier de mogelijkheid werd geboden dienst te nemen.

Op 31 juli 1826, anderhalve maand nadat hij zich had aangemeld, kwam Booms vanuit Ommerschans aan in Harderwijk. Daar werd hij onder nummer 10800 ingeschreven in het stamboek van het Depot. Hij had zich vrijwillig geëngageerd voor zes jaar zonder handgeld. Dit handgeld was een flink geldbedrag dat vrijwilligers meteen uitbetaald kregen (en niet zelden meteen opmaakten), maar de vrijwilligers uit Ommerschans en andere strafinrichtingen kregen dit niet, zoals blijkt uit de inschrijvingen van Booms en anderen. Dit werpt de vraag op in hoeverre deze vrijwilligers vrijwillig voor dienst in de koloniën hadden gekozen.

Het stamboek vermeldt als Booms signalement:

• Lengte: 1 el, 6 palmen, 8 duimen, 2 strepen °)
• Aangezicht: lang
• Voorhoofd: smal
• Ogen: blauw
• Neus: lang
• Mond: middelmatig
• Kin: rond
• Haar: bruin
• Wenkbrauwen: bruin
• Merkbare tekenen: pokdalig

°) Zo kort na de Franse tijd klonken woorden als meter en centimeter voor veel Nederlanders te Frans. Er werd daarom gekozen voor:
el = meter, palm = decimeter, duim = centimeter en streep = millimeter.
Booms lengte was dus 1 meter en 68,2 centimeter.

De reis naar Indië

Na drie maanden was de opleiding voltooid. Op 6 november 1826 maakte Booms deel uit van een groep militairen die naar Antwerpen vertrok om daar aan boord te gaan van het schip Frederik, dat op 18 november naar Batavia vertrok. In 1826 waren Nederland en België nog één land (de afscheiding van België kwam pas in 1830), zodat het niet vreemd is de soldaten vanuit Antwerpen vertrokken.

De Rotterdamsche Courant van 23 november 1826 maakte melding van ruim tien schepen die de voorgaande dagen "de Schelde waren afgekomen en naar zee gezeild". Daaronder was de Frederik, die met Zr. Ms. troepen naar Batavia ging. Of de woorden "naar zee gezeild" betekenen dat de Frederik een zeilschip was, is moeilijk na te gaan, maar in die tijd voeren er al stoomschepen op de grote vaart. Hoe dan ook, de zeereis duurde vier volle maanden – langs Kaap de Goede Hoop, want het Suezkanaal bestond nog niet. De aankomst in Batavia was op 14 maart 1827.

Nederland had in 1826 al reguliere troepen in zijn koloniën, maar het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) werd pas in 1830 opgericht. Als Booms zijn zes jaren dienst heeft volgemaakt (en misschien zelfs heeft bijgetekend), dan is hij vanzelf KNIL-soldaat geworden. Maar wat er van hem geworden is na zijn vertrek uit Antwerpen, weten we helaas niet.

Bronnen

• Stamboek van de onder-officieren en manschappen van mindere graden van het Algemeen Depot der Landmacht H33, Algemeen Rijksarchief, stamboeken onder-officieren en minderen, No. 635
• Wikipedia, pagina's Ommerschans en Koloniaal Werfdepot
• De Rotterdamsche Courant van 23 november 1826 en de Bataviaasche Courant 21 maart 1827 op Delpher