Synagoge

De synagoge in 's-Heerenberg is ontworpen door Arnoldus te Wiel uit Azewijn, een van de bekende architecten uit de gemeente Bergh. Eind september 1865 werd de architect-opzichter en meestertimmerman verzocht "eene bestek met begrooting te maken voor en tot de vernieuwing of herbouwing van de israëlitische kerk te 's-Heerenberg". De synagoge bevond zich op de plek waar nu het achterzaaltje van hotel-café Heitkamp in 's-Heerenberg is.

Achter de synagoge; links de Boetselaersborg en boven in het midden de plaats waar de synagoge heeft gestaan.

Rechts boven, de synagoge, achter Heitkamp, voorheen Mutter - op de foto dominee Sasse en Tineke Hajer-Sasse.

Herinneringsplaquettes

Ter herinnering aan de synagoge werden op 5 mei 1995 twee metalen herinneringsplaquettes onthuld. Hierbij waren nabestaanden van de Joodse families uit 's-Heerenberg aanwezig.

De plaquettes bevinden zich op de buitenmuur van hotel Heitkamp, op de plek waar de synagoge heeft gestaan. De ene plaquette toont een afbeelding van de voormalige synagoge, op de andere staat de volgende tekst:

OP DEZE PLAATS STOND TOT 1949 EEN BESCHEIDEN 19E EEUWSE SYNAGOGE, EEN Z.G. SJOEL. ZE WAS DE KAPEL VAN DE KLEINE JOODSE GEMEENSCHAP DIE EENS IN 'S-HEERENBERG LEEFDE EN VOOR DE 2E WERELDOORLOG UIT CIRCA 30 PERSONEN BESTOND. IN 1943, TIJDENS DE DUITSE BEZETTING, WERDEN DE MEESTE JODEN DEZER GEMEENSCHAP NAAR KAMP WESTERBORK GEDEPORTEERD, VANWAAR ZIJ, ONWETEND OVER HUN LOT, NAAR EEN VERNIETIGINGSKAMP IN POLEN WERDEN AFGEVOERD. SLECHTS 6 PERSONEN ZAGEN KANS IN HET NABURIGE AZEWIJN ONDER TE DUIKEN, DOCH ZIJ ZIJN NA DE BEVRIJDING WEGGETROKKEN. GEEN FUNCTIE MEER HEBBEND, IS DE SYNAGOGE IN 1949 AFGEBROKEN OM DE UITBREIDING VAN HET HIER STAANDE HOTEL MOGELIJK TE MAKEN.

Foto's Benny Schuurman

Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

Men heeft nog naar de mogelijkheid gekeken om hier na de Tweede Wereldoorlog het nieuwe gebouw van de Sociëteit De Vriendschap weer op te bouwen, maar dit is niet gelukt.