Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !

Lancaster ED558: verschil tussen versies

Uit Berghapedia
Ga naar: navigatie, zoeken
k (Bronnen: link SGLO)
(Aanvullingen Clayton en Lusink.)
Regel 1: Regel 1:
 
== Het verhaal ==
 
== Het verhaal ==
[[Bestand: Lancaster 9 Squadron RAF at Bardney IWM (CH 10405).jpg|thumb|right|350px|'''Een Avro Lancaster B Mark III bommenwerper van 9 Squadron stijgt op van de vliegbasis Bardney.'''<br>Klik voor een vergroting.]]In de nacht van 13 juni [[1943]], eerste pinksterdag, om 01.30 uur explodeerde in de lucht boven [[Braamt]] de Britse '''Avro Lancaster B III''' bommenwerper met serienummer '''ED558''' na te zijn aangeschoten door een Duitse nachtjager. De brokstukken kwamen neer aan de [[Onderlangs]].
+
[[Bestand: Lancaster 9 Squadron RAF at Bardney IWM (CH 10405).jpg|thumb|right|350px|'''Een Avro Lancaster B Mark III bommenwerper van 9 Squadron stijgt op van de vliegbasis Bardney.'''<br>Klik voor een vergroting.]]
 +
In de nacht van 13 juni [[1943]], eerste pinksterdag, om 01.30 uur explodeerde in de lucht boven [[Braamt]] de Britse '''Avro Lancaster B III''' bommenwerper met serienummer '''ED558'''. Het toestel van 9 Squadron was op 12 juni om 22.42 opgestegen van de RAF-vliegbasis Bardney in het graafschap Lincolnshire voor een bombardementsvlucht op Bochum (D).
  
Het toestel van 9 Squadron van de RAF was op 12 juni om 22.42 opgestegen van de RAF-vliegbasis in Bardney voor een bombardementsvlucht op Bochum (D). Bij het neerschieten op de terugweg kwamen twee bemanningsleden om het leven, te weten de Britse piloot [[Wood, Herbert Edward|Wood]] en de Canadese boorschutter [[Watson, Herbert George|Watson]]. Zij werden op 16 juni 1943 om half tien 's morgens begraven op het protestantse kerkhof in [[Zeddam]]. Hun namen staan op de plaquette bij het [[Canadees kanon op de Bleek#De plaquette|Canadese kanon op de Bleek]] in [['s-Heerenberg]].
+
Aan boord waren:
 +
*''Pilot Officer'' F. Archer, navigator
 +
*Sergeant W.R. Barker, rugkoepelschutter
 +
*Sergeant [[Clayton, Charles Edward|C.E. Clayton]], boordwerktuigkundige
 +
*''Flight Sergeant'' J.L. Crawford, radiotelegrafist
 +
*''Flying Officer'' T. Mellard, bommenrichter
 +
*''Warrant Officer Class II'' [[Watson, Herbert George|H.G. Watson]], staartschutter
 +
*''Warrant Officer'' [[Wood, Herbert Edward|H.E. Wood]], piloot
 +
Zij waren allen Brit, behalve Watson, die uit Canada kwam.
  
De overige vijf bemanningsleden overleefden de ramp, te weten ''pilot officer'' F. Archer (navigator), sergeant W.R. Barker (boordschutter), sergeant C.E. Clayton (boordwerktuigkundige), ''flight sergeant'' J.L. Crawford (radiotelegrafist) en ''flying officer'' T. Mellard (bommenrichter). Zij werden door de Duitsers krijgsgevangen genomen; Archer en Clayton om 02.00 uur in [[Silvolde]].
+
Op de terugweg werd het vliegtuig in brand geschoten door nachtjager majoor Werner Streib, destijds commandant van ''Gruppe 1'' van ''Nachtjagdgeschwader 1'' in Venlo. Piloot Wood gaf daarop het bevel het toestel per parachute te verlaten, maar boordschutter Watson was zodanig gewond dat hij niet meer kon springen. Piloot Wood besloot toen een noodlanding te gaan maken. Hij zag dat dit weinig kans van slagen had, maar het was de enige manier waarop hij Watsons leven nog kon redden. Zij laatste woorden aan de rest van de bemanning waren: "If I don't make it, cheerio". Inderdaad lukte de noodlanding niet meer, want nadat de overige bemanningsleden gesprongen waren, explodeerde de Lancaster. De meeste brokstukken kwamen neer aan het [[Onderlangs]] in Braamt.
<br clear=all/>
 
  
== Een onverwachte ontmoeting tussen landgenoten ==
+
Wood en Watson werden dood gevonden. Volgens een opgave van de [[gemeente Bergh]] aan het Rode Kruis had Wood het nummer 102 op zijn vliegersoverall en Watson het nummer 128. Zij werden op woensdag 16 juni 1943 om half tien 's morgens begraven op het protestantse kerkhof in [[Zeddam]]. Hun namen staan op de plaquette bij het [[Canadees kanon op de Bleek#De plaquette|Canadese kanon op de Bleek]] in [['s-Heerenberg]].
Over het lot van Archer en Clayton schreef Claire Deurvorst-Yeates in haar [[Imagine a perfect, cloudless May day|oorlogsdagboek]] het volgende. Nadat de twee vliegeniers in Silvolde gevangen waren genomen, werden ze door de marechaussee overgebracht naar een politiebureau (vermoedelijk in Terborg, hoewel dat er niet met zo veel woorden staat).
 
  
Claire was Engelse en had sinds het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog|oorlog]] niet meer met landgenoten kunnen spreken. Daarom liet zij haar man, Mel Deurvorst, naar het politiebureau bellen om te vragen of ze de gevangenen mocht zien. Dit gebeurde na de kerkdienst van die zondagmorgen, dus het was niet al te vroeg meer. De dienstdoende majoor van de marechaussee stond een bezoek toe met de aansporing snel te komen, want hij verwachtte de Duitsers elk moment om de gevangenen af te voeren.
+
Op zondag 16 juni begon de berging van de Lancaster. De Duitsers hadden hiervoor de particuliere firma Grüter, Copier & Co ingehuurd. Die bracht de brokstukken naar [[Doetinchem]], vanwaar ze per trein naar Utrecht werden vervoerd. Daar hadden de Duitsers op Kanaleneiland een ''Zerlegebetrieb'', waar vliegtuigwrakken – geallieerde zowel als Duitse – verder werden gesloopt en het schroot werd gesorteerd voor hergebruik.
  
Bij aankomst op het politiebureau werden Claire en haar man meteen tot de gevangenen toegelaten. Het was voor haar heel bijzonder onder deze omstandigheden met twee landgenoten te kunnen praten. Zij noemt in haar dagboek exact dezelfde namen als hierboven al uit andere bronnen zijn vermeld: C. Clayton en F. Archer. Archer kwam uit Birmingham en Clayton kwam tot Claires grote verbazing uit Bath in Somerset. Dat was niet ver van Bathford, waar Claires moeder woonde, en Clayton kende zelfs het huis van Claires moeder. Hij kon haar vertellen hoe Bath en omgeving van Duitse luchtaanvallen te lijden hadden gehad.
+
De overige vijf bemanningsleden werden op de grond krijgsgevangen gemaakt. Van Archer en Clayton is bekend dat zij bij [[Silvolde]] gearresteerd werden. Hierover is meer te lezen op de pagina van [[Clayton, Charles Edward|Clayton]]. Over het lot van de overige drie is niets bekend, maar alle vijf hebben zij de oorlog overleefd.
  
Aanvankelijk waren er twee marechaussees aanwezig bij het gesprek, maar na tien minuten verlieten zij de kamer. Dat wilde niet zeggen dat ze ongestoord konden praten, want steeds weer kwam er een andere marechaussee binnen die, duidelijk onder de indruk, de twee Engelsen even wilde zien. Een van hen had zelfs zijn twee zoontjes meegebracht om de Engelsen de hand te schudden en een zak kersen te geven.
+
== De staat van dienst ==
 +
Lancaster ED558 werd op 5 februari [[1943]] aan 9 Squadron geleverd. Van dit toestel is bekend dat het heeft deelgenomen aan bombardementsvluchten op ondergenoemde steden. De laatste zeven vluchten, gemerkt met *, werden uitgevoerd door piloot Wood en zijn bemanning.
  
Archer en Clayton vertelden dat een Duitse nachtjager hun toestel van onderaf in een van de brandstoftanks had geraakt. Bij hun gevangenneming hadden zij hun landkaarten en buitenlands geld afgegeven, zodat pogingen om naar Engeland terug te komen er niet makkelijker op werden. Claire en haar man wisten ook niet hoe ze de mannen konden helpen ontsnappen, want ze waren immers al gevangengenomen. Maar ze konden hun wel helpen met een paar schoenen met sokken voor Clayton en nog wat ander kleinigheden voor hen beiden, waaronder sigaretten en drie repen vooroorlogse chocolade. Na thuiskomst hadden ze hiervan een pakketje gemaakt, dat even later door een wachtmeester van de marechaussee werd opgehaald. Waarschijnlijk hebben Archer en Clayton dit nog gekregen, want toen Claire later die middag op de fiets onderweg was, zag ze nog net een glimp van een grijze bus met haar twee landgenoten.
+
Daartussendoor heeft ED558 meerdere test- en oefenvluchten gemaakt. De vlucht van 15/16 mei, ''Bullseye'', was ook een oefenvlucht, maar een die de werkelijkheid zo dicht mogelijk naderde. Hij is daarom geregistreerd als operationele vlucht. Het doel was een stad op de Britse eilanden, maar de aanvliegtijd was lang om een realistisch effect te creëren. Boven het doel moest als bewijs dat het doel gevonden was, met open bomluiken een foto gemaakt worden van een infraroodlicht op de grond. Het is opmerkelijk dat Wood en zijn bemanning al twee operationele vluchten hadden gemaakt vóór de ''Bullseye''-oefening: op 4 mei met Lancaster ED558 naar Dortmund en op 13 mei met een andere bommenwerper naar Pilsen.
  
Hoe het verder met Archer en Clayton is afgelopen, is (nog) niet bekend.
 
 
== Staat van dienst ==
 
Lancaster ED558  werd op 5 februari [[1943]] aan 9 Squadron geleverd. Van dit toestel is bekend dat het heeft deelgenomen aan bombardementsvluchten op de volgende steden:
 
 
*Lorient, 13/14 februari 1943
 
*Lorient, 13/14 februari 1943
 
*St. Nazaire, 28 februari /1 maart 1943
 
*St. Nazaire, 28 februari /1 maart 1943
Regel 30: Regel 34:
 
*Berlijn, 29/30 maart 1943
 
*Berlijn, 29/30 maart 1943
 
*Pilsen, 16/17 april 1943
 
*Pilsen, 16/17 april 1943
*Dortmund, 23/24 mei 1943
+
*Dortmund, 4/5 mei 1943*
*Düsseldorf, 25/26 mei 1943
+
*''Bullseye'', 15/16 mei 1943*
*Düsseldorf, 11/12 juni 1943
+
*Dortmund, 23/24 mei 1943*
*Bochum, 12/13 juni 1943 (neergeschoten)
+
*Düsseldorf, 25/26 mei 1943* (in de linkervleugel geraakt)
Toen het na vier maanden bij 9 Squadron verloren ging, had het in totaal 272 geregistreerde vlieguren gemaakt.
+
*Wuppertal, 29/30 mei 1943*
 +
*Düsseldorf, 11/12 juni 1943*
 +
*Bochum, 12/13 juni 1943* (neergeschoten)
 +
 
 +
Met *: Gevlogen door piloot Wood en zijn bemanning.
 +
 
 +
Toen ED558 na vier maanden bij 9 Squadron verloren ging, had het in totaal 272 geregistreerde vlieguren gemaakt.
  
 
== Bronnen ==
 
== Bronnen ==
 
*[http://www.cwgc.org Commonwealth War Graves Commission]
 
*[http://www.cwgc.org Commonwealth War Graves Commission]
*[[Imagine a perfect, cloudless May day]], blz. 122-125
 
 
*[http://www.iwm.org.uk Imperial War Museums]. Foto Lancaster: [http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205210405 © IWM (CH 10405)]
 
*[http://www.iwm.org.uk Imperial War Museums]. Foto Lancaster: [http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205210405 © IWM (CH 10405)]
 
*[http://www.lostaircraft.com Lostaircraft.com]
 
*[http://www.lostaircraft.com Lostaircraft.com]
 
*[http://www.arga-nl.nl Karl Lusink / ARGA]
 
*[http://www.arga-nl.nl Karl Lusink / ARGA]
 
*[http://www.studiegroepluchtoorlog.nl/verliesregister Verliesregister 1939-1945, lijst 1943]
 
*[http://www.studiegroepluchtoorlog.nl/verliesregister Verliesregister 1939-1945, lijst 1943]
 +
*Kinderen van sergeant Clayton
  
 
{{Onderwerp|Tweede Wereldoorlog|Vliegtuigen neergestort in Bergh|Oorlogsgraven van het Gemenebest}}
 
{{Onderwerp|Tweede Wereldoorlog|Vliegtuigen neergestort in Bergh|Oorlogsgraven van het Gemenebest}}

Versie van 12 aug 2014 om 12:01

Het verhaal

Een Avro Lancaster B Mark III bommenwerper van 9 Squadron stijgt op van de vliegbasis Bardney.
Klik voor een vergroting.

In de nacht van 13 juni 1943, eerste pinksterdag, om 01.30 uur explodeerde in de lucht boven Braamt de Britse Avro Lancaster B III bommenwerper met serienummer ED558. Het toestel van 9 Squadron was op 12 juni om 22.42 opgestegen van de RAF-vliegbasis Bardney in het graafschap Lincolnshire voor een bombardementsvlucht op Bochum (D).

Aan boord waren:

  • Pilot Officer F. Archer, navigator
  • Sergeant W.R. Barker, rugkoepelschutter
  • Sergeant C.E. Clayton, boordwerktuigkundige
  • Flight Sergeant J.L. Crawford, radiotelegrafist
  • Flying Officer T. Mellard, bommenrichter
  • Warrant Officer Class II H.G. Watson, staartschutter
  • Warrant Officer H.E. Wood, piloot

Zij waren allen Brit, behalve Watson, die uit Canada kwam.

Op de terugweg werd het vliegtuig in brand geschoten door nachtjager majoor Werner Streib, destijds commandant van Gruppe 1 van Nachtjagdgeschwader 1 in Venlo. Piloot Wood gaf daarop het bevel het toestel per parachute te verlaten, maar boordschutter Watson was zodanig gewond dat hij niet meer kon springen. Piloot Wood besloot toen een noodlanding te gaan maken. Hij zag dat dit weinig kans van slagen had, maar het was de enige manier waarop hij Watsons leven nog kon redden. Zij laatste woorden aan de rest van de bemanning waren: "If I don't make it, cheerio". Inderdaad lukte de noodlanding niet meer, want nadat de overige bemanningsleden gesprongen waren, explodeerde de Lancaster. De meeste brokstukken kwamen neer aan het Onderlangs in Braamt.

Wood en Watson werden dood gevonden. Volgens een opgave van de gemeente Bergh aan het Rode Kruis had Wood het nummer 102 op zijn vliegersoverall en Watson het nummer 128. Zij werden op woensdag 16 juni 1943 om half tien 's morgens begraven op het protestantse kerkhof in Zeddam. Hun namen staan op de plaquette bij het Canadese kanon op de Bleek in 's-Heerenberg.

Op zondag 16 juni begon de berging van de Lancaster. De Duitsers hadden hiervoor de particuliere firma Grüter, Copier & Co ingehuurd. Die bracht de brokstukken naar Doetinchem, vanwaar ze per trein naar Utrecht werden vervoerd. Daar hadden de Duitsers op Kanaleneiland een Zerlegebetrieb, waar vliegtuigwrakken – geallieerde zowel als Duitse – verder werden gesloopt en het schroot werd gesorteerd voor hergebruik.

De overige vijf bemanningsleden werden op de grond krijgsgevangen gemaakt. Van Archer en Clayton is bekend dat zij bij Silvolde gearresteerd werden. Hierover is meer te lezen op de pagina van Clayton. Over het lot van de overige drie is niets bekend, maar alle vijf hebben zij de oorlog overleefd.

De staat van dienst

Lancaster ED558 werd op 5 februari 1943 aan 9 Squadron geleverd. Van dit toestel is bekend dat het heeft deelgenomen aan bombardementsvluchten op ondergenoemde steden. De laatste zeven vluchten, gemerkt met *, werden uitgevoerd door piloot Wood en zijn bemanning.

Daartussendoor heeft ED558 meerdere test- en oefenvluchten gemaakt. De vlucht van 15/16 mei, Bullseye, was ook een oefenvlucht, maar een die de werkelijkheid zo dicht mogelijk naderde. Hij is daarom geregistreerd als operationele vlucht. Het doel was een stad op de Britse eilanden, maar de aanvliegtijd was lang om een realistisch effect te creëren. Boven het doel moest als bewijs dat het doel gevonden was, met open bomluiken een foto gemaakt worden van een infraroodlicht op de grond. Het is opmerkelijk dat Wood en zijn bemanning al twee operationele vluchten hadden gemaakt vóór de Bullseye-oefening: op 4 mei met Lancaster ED558 naar Dortmund en op 13 mei met een andere bommenwerper naar Pilsen.

  • Lorient, 13/14 februari 1943
  • St. Nazaire, 28 februari /1 maart 1943
  • Berlijn, 1/2 maart 1943
  • Neurenberg, 8/9 maart 1943
  • St. Nazaire, 22/23 maart 1943
  • Berlijn, 27/28 maart 1943
  • Berlijn, 29/30 maart 1943
  • Pilsen, 16/17 april 1943
  • Dortmund, 4/5 mei 1943*
  • Bullseye, 15/16 mei 1943*
  • Dortmund, 23/24 mei 1943*
  • Düsseldorf, 25/26 mei 1943* (in de linkervleugel geraakt)
  • Wuppertal, 29/30 mei 1943*
  • Düsseldorf, 11/12 juni 1943*
  • Bochum, 12/13 juni 1943* (neergeschoten)

Met *: Gevlogen door piloot Wood en zijn bemanning.

Toen ED558 na vier maanden bij 9 Squadron verloren ging, had het in totaal 272 geregistreerde vlieguren gemaakt.

Bronnen

Sjabloon:Onderwerp