Burgers Dierenpark

Burgers Dierenpark

Lucht foto 's-Heerenberg West met links boven voorheen Burgers Dierenpark

‎

In 1913 opende Jan Burgers het Burgers Dierenpark in 's-Heerenberg, gevestigd op de hoek van de Peeskesweg (voorheen B351) en de Vossenweg. Het was de oorsprong van het huidige Burgers Dierenpark dat momenteel in Arnhem gevestigd is. Op verschillende plaatsen in 's-Heerenberg hebben bordjes gestaan met het opschrift 'zum Tierpark'. Bij de ingang stonden twee stenen leeuwgestalten. De entree bedroeg toentertijd tien cent voor kinderen en twintig cent voor ouderen. Er liepen bulldogs rond, die bij de bewaking van het uitgestrekte terrein hielpen. Er waren eenden- en zwanenvijvers.

Park Buitenlust

Toen

Nu

Burgers Zoo; hoe het begon in 1913 Het is op z’n minst opzienbarend dat een slager een dierentuin opricht. Bij Johan Burgers was dat het geval. Na eerst als zakenman door Europa te hebben gereisd, kocht hij in ’s-Heerenberg een herenhuis waarin hij een slagerij begon. In diezelfde periode begon hij met het verzamelen en fokken van fazanten, pauwen en andere siervogels. Hiervoor had hij al in 1884 een stuk grond gekocht in ’s-Heerenberg op de hoek Peeskesweg en Schaapskooiweg waar hij de Vogelweide realiseerde, waarmee hij een internationale reputatie opbouwde. Na aandringen van vrienden en kennissen besloot hij in 1913 om bezoekers, tegen betaling van 20 cent (kinderen 10 cent) toe te laten en doopte hij zijn ‘Vogelweide’ om in “Fazanterie Buitenlust”. Het zou de voorloper zijn van Burgers Zoo.

Plaatsing Handwijzers

V.l.n.r. Edwin Zweers, Mariet Schopenhauer, Alex Westra (snijder van de borden), Robert Wijnands, familie Van Hooff en Henk Harmsen bij de pas geplaatste handwijzer.

Op zaterdag 13 september 2014 werd Burgers' Dierenpark nogmaals vereeuwigd in 's-Heerenberg. Aan de Vossenweg werd de 38ste Handwijzer door de familie van Hooff geplaatst met de tekst Burgers' Dierenpark. Johanna van Nieuwstadt- van Hooff pakte zaterdag de schop om het laatste bord in te graven, de Rabobank schonk duizend euro om dit te realiseren. Bron: Montferlandjournaal

Uit de gemeentekoker

Feestaardvarken

tekst aan de wand bij de gracht van het huis Bergh

‎

KONINKLIJKE BURGERS’ZOO IN ’S-HEERENBERG: Van fazant tot feestvarken

Ter gelegenheid van het honderdjarig jubileum van Koninklijke Burgers’ Zoo en de historische band van het Arnhemse dierenpark met ’s-Heerenberg is deze zomer een feestelijk kunstwerk van Florentijn Hofman te zien bij Kasteel Huis Bergh.

Op woensdag 12 juni onthulde de vijfde generatie van de families Burgers en Van Heek de opblaasbare versie van het Feestaardvarken, een feestelijk kunstwerk dat Florentijn Hofman ontwierp in opdracht van Koninklijke Burgers’ Zoo als cadeau voor Arnhem en 's-Heerenberg. Sinds de oprichting in 1913 in ’s-Heerenberg door Johan Burgers, de eerste eigenaar en naamgever van het Arnhemse dierenpark, is het park altijd een echt familiebedrijf gebleven. Ook Kasteel Huis Bergh is na honderd jaar nog altijd nauw verbonden met één familie,

100 jaar Burgers Zoo

Donderdag,20 maart 2014

Nadat de aanwezigen welkom werden geheten in de Foyer van Grand Café de Snor in onze Stad 's-Heerenberg (waar als de bioscoop er nog was geweest, deze ook zijn honderd jarig bestaan had kunnen vieren, want ook hier begon Gerhardus Schuurman in 1913 de Familie Bioscoop) ging de stoet naar het Stadsplein, waar het beeld Leeuwtje Bergha werd onthuld. Het is een bijzonder mooi aandenken geworden aan Burgers Zoo voor de stad 's-Heerenberg.

Aanwezig waren onder anderen:

1. Alle gasten van Koninklijke Burgers Zoo, Alex en Bertine van Hooff, mevrouw van Hooff (senior), en de verdere familie.
2. Herr Dirks, college uit Emmerich am Rhein en Herr dr. Wachs.
3. Patrick Beverloo en zij die meegeholpen hebben aan het ontwerpen en realiseren van het kunstwerk.
4. Alle aanwezigen die betrokken zijn geweest bij het ontwerpen en realiseren van het Stadsplein en Burgemeester en wethouders.
5. Omwonenden en ondernemers van het Stadsplein.
6. De twee eregasten Siem Evers en Celina Bulten, beide jarig op 30 maart, de oprichtingsdag van Burgers Dierenpark.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Het dierenpark te ’s Heerenberg. Graafschapbode, 28-07-1916.

Naar aanleiding van de vermelding is de pas verschenen „Gids -van Zutphen naar 'sHeerenberg", dat zich in deze laatste plaats een niet onbelangrijk Dierenpark (van den heer Burgers) bevindt, gevoelden we ons opgewekt er een bezoek te gaan brengen. En het is ons zo meegevallen, dat we de lezers genoegen menen te doen met een kort verslag van dit ons bezoek, door een deskundige geschreven. Na een wandeling van ongeveer 10 minuten van uit het stadje 's Heerenberg bereikten we' de aardige villa van den heer Burgers, vriendelijk gelegen tussen do bossen met een prachtig uitzicht op de heuvelachtige omgeving. Na aangebeld te hebben, werd ons door een .vriendelijke jongedame opengedaan, die dadelijk bereid was ons door het dierenpark te geleiden. Allereerst kwamen we aan de volière met velerlei soorten kleine zangvogeltjes, hout-, tortel- en andere duiven, kleine papegaaien en nog meer uitheemse vogels: flamingo, ooievaar, patrijzen, kwartels/ja wat niet al! lHet aller merkwaardigst van deze groep was de grote volière met de vele kemphaantjes, die grote hilariteit verwekten met hun eigenaardige ~baltsdansen", waarbij ze allerlei bespottelijke kunsten vertoonden met hun poten en vleugels; en vooral wanneer ze hun kragen opzetten, want dan wordt het menens, vechten toch is hun lust en hun leven. Daarna kwamen we aan de keurige collectie fazanten, die werkelijk schitterend te noemen is, we zagen er van allerlei kleur en toekenning En dan de pauwen, waarvan men al de bestaande soorten hier verenigd riet. tot zelfs geheel witte pauwen toe, die met het sierlijke kroontje op hun hoofd een waardige, koninklijken indruk maken. Verder zagen we antilopen, herten, damherten. ■ De beide laatste waren vooral nu zoo interessant, omdat de geweien, die zij ieder voorjaar afwerpen, juist weer aangroeien, maar nog met de zachte roze, fluwelige huid overtrokken waren. Op een gegeven moment werden we verrast door een snoeperig reetje, nog pas een week of drie oud, dat ons met z'n heldere, donkere oogjes guitig aankeek en zó mak waren, dat het zich liet strelen. ons de handen likte en vrolijk om ons heen huppelde. Een eindje verder kwamen we aan den groten vijver met vele mooie en zeldzame soorten zwanen, ganzen en eenden, 't Was werkelijk een lust om te zien, als zie allen met hun verschillende vormen, kleuren en eigenaardigheden in het heldere water ronddartelden. Na een klein wandelingetje tussen dichte dennenbossen door, die «en bijzonder charme hadden door de weelderige wilde flora en fauna, bereikten we een bosgedeelte met hoog dennenhout begroeit, waarin. we uit de verte den beer al zagen rondspringen, een prachtig dier met z'n dikke bruine vacht en z'n verstandige groten kop, hoewel meneer niet zo goedig is als hij er wel uitziet. Nadat hij nog enige van z'n kunsten vertoond had, namen we afscheid , van heeroom, trokken door het mooie bos in, waar tussen hier en daar prachtige vergezichten, en klauterden een heuveltje op, om naar de verblijven van den kameel en den jongen bizon te komen. Toen we boren waren, kwamen de beide lama's, die ons zagen, heel nieuwsgierig aangetippeld op hun onmogelijke korte pootje? die het met een dichte vacht bedekte lichaam moeten dragen, en de dikke, lange opgeheven halzen met het kleine kopje, de grote ogen en vooruitstekende tanden. Deze dieren zijn bepaald vermakelijk. Een eindje verder zagen we een jonge zebra en het manen -schaap met z'n brede, forse horens en z'n fijne, zachte lange manen aan borst en voorpoten, dat 'recht in zijn element scheen op die hoge, nagemaakte rotsen. Ten slotte dienen nog vermeld te worden een paar Russische wolven met schrandere koppen, een vos en een das. die evenwel zoo schuw waren, dat ze bij onze nadering dadelijk in hun holen verdwenen. Ik kan niet anders zeggen, dan dat een be zoek aan Burgers' dierenpark de moeite over waard ia. Vooral dé mooie bosrijke aanleg, waardoor de dieren zooveel mogelijk in hun natuurlijke omgeving geplaatst werden, heeft een bijzondere aantrekkelijkheid. Grootse plannen heeft de heer Burgers nog. We zagen al de toebereidselen voor de verblijven, bestemd voor apen, leeuwen, etc., etc., die zelfs 's winters verwarmd kunnen worden. Zeer voldaan verlieten we het Park' en durven anderen gerust aanraden ons voorbeeld te volgen; de toegangsprijs is slechts' 20 cent., en voor weinige stuivers kan men een serie prentbriefkaarten meenemen.

Prentbriefkaarten en foto's

• 

  J. Burgers
• 

  De vogelweide
• 

  Fazanterie Buitenlust

• 

  Russische wolven
• 

  Siberische wolven
• 

  Manenschaap
• 

  Kameel, nijlgau,
  antilopen
• 

  Damherten, nijlganzen,
  witte pauwen
• 

  Flamingo, ooievaar, pauwen
• 

  Bruine beer
• 

  Bisons
• 

  Vijf zeboes gekocht voor de verhuizing naar Arnhem.

• 

  Goudvisvijver ‎
• 

  Zwijnen geschonken door Prins Hendrik ‎

• 

  Leeuwin Othy
• 
• 
• 

Foto's uit de Gids voor 's-Heerenberg, Deel 1:

• 

  ‎

• 

  Eendenvijver
• 

  Ganzen ‎
• 

  Leeuwen

• 

  Lama's
• 

  Kameel‎
• 

  Damherten ‎
• 

  Bison

Uitgevers Maatschappij C. Misset, Deel 1, Gids voor 's-Heerenberg, blz 17 t/m25 Deel 2 Gids voor 's-Heerenberg Advertentie Burgers op blz 85 en 86

Verkoop van dieren

In de Nieuwe Rotterdamse Courant van maandag 14 mei 1923 avondblad staat het volgende artikel over het Kon. Zoologische Botanisch Genootschap:(klik op het artikel dan wordt het vergroot.)

De heer Burgers zelf was een bekwaam dierenfokker. Hij fokte een verzameling fazanten en pauwen, die volgens kenners de mooiste van de wereld moest zijn. Veel dierparken betrokken regelmatig sier- en pluimgevogelte uit 's-Heerenberg. Er waren bonte pauwen en witte, Javaanse, blauwvleugelige en blauwe flamingo's en Egyptische Nijlganzen. Er waren wilde zwijnen, vossen, wolven, lama's, moeflons, kamelen, bisons, antilopen, zeeboe's, dassen, Tedalschapen, beren en twee leeuwen en leeuwinnen, genaamd Nero en Prins.

Over de aankomst van deze twee leeuwen is nog een anekdote bekend: bij het toen nog bestaande station Wijnbergen werden de twee leeuwen in kooien van de trein overgeladen op het trammetje Emmerik-Zutphen. De conducteur van de tram had echter nog nooit in zijn leven een leeuw gezien en werd zo bang dat hij gedurende de reis van Wijnbergen naar 's-Heerenberg achter aan de tram gehangen heeft. De passagiers hebben daarbij hun kaartjes niet meer hoeven laten knippen...

Voor het Tedalschaap waren 'rotsen' gebouwd, waar vele jaren na de sluiting van het Dierenpark Bart Ebbing, dorpsfiguur uit Stokkum, nog geleefd heeft.

Men experimenteerde er met kruisingen en acclimatiseerproeven. Oorspronkelijk hield Jan Burgers achter zijn slagerij in de Oudste Poortstraat allerlei vreemde dieren. Hij fokte ermee verder en verkocht zijn winkel aan de firma Witte. Hij bouwde 'de Vogelweide', het bij het dierenpark horende woonhuis aan de Peeskesweg en betrok dat huis in 1907. Hij begon er een echte dierentuin en breidde die telkens uit. Hij trok veel bezoekers, vaak ook groepen.

Op 3 augustus 2004 overleed Antoon van Hooff, directeur van Burgers Dierenpark, kleinzoon van Jan Burgers. Van het dierenpark resteert inmiddels alleen nog het huis "Vogelweide", tegenwoordig bewoond door Diane Visser-Angenent en verderop drie betonnen restanten van dierenhokken.

Zie ook Old Ni-js nummers 3 en 15.

Doordat de Gemeente Bergh de bedoelde uitbreiding van het dierenpark niet goedkeurde en hij de weg van 's-Heerenberg naar zijn complex niet verhard kon krijgen en vervolgens het dreigement van Jan Burgers om met zijn dierentuin naar Arnhem te vertrekken niet serieus nam, werd in 1923 het dierenpark in 's-Heerenberg gesloten en vertrok hij met zijn dieren naar Arnhem, van welke stad hij reeds eerder een uitnodiging had ontvangen.

• 
• 

Nieuwe Rotterdamse Courant Zondag 25 maart 1923

De Natuur In de Januari.all. van De Natuur, populair geillustreed maandblad gewijd aan de natuurkundige wetenschappen en haar toepassingen, schrijft H.J. van Balen over Burgers Dierenpark Zum Tierpark, gelegen in 's-heerenberg gelegen aan de Montferlandse Heuvelen.

De Heer Burgers heeft hier nog niet zolang geleden eenHoenderpark, maar meer voor het fokken van duurdere pluimveesoorten. (Siereenden, Pauwen Fazanten enz.)aangelegd, dat de kern van het dierenpark vormt. overlevelijk is de eigenaare overgegaan van allerlei wilde dieren, grotendeels afkomstig van duitse dierentuinen., met het resultaat dat er thans een collectie verkregen is wwar ook leeuwen niet aan ontbreken. Drie leeuwen vormen de jongste aanwinst van het dierenpark. Uiteraart is de collectie van het pluimvee nog het grootst en voledigst, deze dieren vormen immers de oorsprong van het gehele dierenpark, zijn het makkelijkst tehouden en teelen zich het snelst voort,een jaart broeden maakt dat een paar fazanten aan groeid tot enige rennen vol, en waar deze dieren hun geld wel opbengen, is de onderneming voor het pluimvee ook beter productief te maken.

Op het ogenblik heeft Burgers overal wel zij relaties, zowel bij de dierentuinen hier ten lande, als in het buitenland. tot in het uiterste oosten van Europa en ,,the far wesr too". En ook de liefhebbers van de jacht in ons land en de houders vanvan fazanterieën en siervogelcollecties, de gemeentelijke hertekampen en plantsoenen staan met 's-Heerenberg in verbindig en betrekken vandaar jonge vogels of andere dieren, eieren om vreemde fazanten in een ander jachtgebied te kunnen uitpoten enz.

Het Centum, Zaterdag 24 03 -1923

Een Dierentuin te Arnhem Arnhem zal vermoedelijk spoedig een dierentuin bezitten meld het H.bld

De eigenaar van het bekede dierenpark te 's-Heerenberg de heer J. Burgers is met het gemeente bestuur in onderhandeling over een terrein van 10 HA.aan de Schelmseweg bij het Museum park van het Nederlandse Openluchtmuseum van de nog van de nog aanwezige dieren ten einde daarheen zijn verzameling exotische dieren over tebrengen en er een groot landhuis te bouwen. De heer Burges heeft onlangs zijn verzamelingen sterk utgebreid door aankoop van de in de Haagse Dierentuin nog aanwezige dieren. De onderhandelingen met het gemeente bestuur zijn reeds in een vergevorderd stadium en zullen vermoedelijk spoedig tot een gunstig resultaat leiden.

Berichten uit de Lijmers .Burgers Dierenpark blijft in 's Heerenberg.

Graafschapbode 27-03-1923 — Naar aanleiding van een gerucht omtrent het Dierenpark van de heer Burgers, dat zou worden opgeheven, kunnen wij na ingewonnen informaties bij den eigenaar berichten, dat tot nu toe van verdwijnen geen sprake is. De heer Burgers deelde ons mee, dat men vanuit Arnhem en Nijmegen hem wel eens aangeraden had het park te verplaatsen. Mochten vanuit deze plaatsen aannemelijke voorwaarden gesteld worden, dan zou natuurlijk de mogelijkheid van opheffing te 's Heerenberg niet buitengesloten zijn, maar het lopend gerucht heeft op dit ogenblik geen grond. De heer Burgers deelde mede, dat het park grote onderhoudskosten eiste en de voedering der dieren zeer duur was, terwijl de handel door den toestand over de grens niet noemenswaard kan heeten. Nog vertelde de heer Burgers, dat hij verschillende exemplaren van de Haagse dierentuin, die zich nu bepaald tot vogels en bloemen, had overgenomen, terwijl hij een paar wilde zwijnen van den Prins had ten geschenke ontvangen. Het zou dunkt ons jammer zijn als het park met zijn interessante verzameling dieren verdween. Het park op zichzelf is inderdaad een bezoek waard, wat dan ook wel mag blijken uit het groot aantal bezoekers, die in den loop van 't jaar een kijkje gaan nemen. Wij hopen dan ook, dat de velen, die de schone bosrijke omgeving bewandelen niet zullen vergeten Burgers Dierenpark te gaan bezien. Bovendien is zulk een bezoek van belang voor de cafés en nederig doende mensen, die indirect ook belang hebben bij het voortbestaan van dit park. Zou het niet een overweging waard zijn om een lidmaatschap van het park in 't leven te roepen, waaraan een recht verbonden is van toegang voor leden en hun gezin, teneinde aldus deze onderneming te steunen en het behoud van het Park zooveel mogelijk te verzekeren? Misschien zijn er belanghebbenden, die deze gedachte, welke wij den heer Burgers aan de hand deden, in nader overleg met de eigenaar in een daad willen omzetten, opdat het vreemdelingen bezoek met zijn voordelen aanmerkelijk vergroot wordt.

Het Vaderland Dinsdag,10-04 1923

borstbeeld van Johan Burgers op het terrein van Burgers Dierenpark te Arnhem

De Dierentuin te Arnhem

In de maandag gehouden zitting van de Arnhemse Raad is het voorstel van B en W., Om aan de heer J. Burgers eigenaar van het bekende dierenpark te 's-Heerenberg ten behoeve van de overbrenging van zijn park naar Arnhem, in erfpacht uit tegeven een terrein an de Schelmseweg nabij het Openluchtmuseum, groot 10 HA., zonder hoofdelijke stemming aangenomen. De jaarlijkse pachtsom bedraagt FL.900 en voor het gedeelte, waarmede het terrein de 10 H.A. mocht blijken te overtreffen 1.1 cent per M2.

Burgers Dierenpark 25 jaar

27 mei 1938, herdenking, 25 jarig jubileum. Burgers-Dierenpark was toen vijftien jaar in Arnhem, aanwinst voor Arnhem en een verlies voor Bergh

De Gelderlander (donderdag 27 maart 2008) waarin de Graafschapbode is op gegaan, staat, Burgers' Zoo viert 95-jarig jubileum met uitbreiding Rimba. Reinier van Hooff en zijn vrouw Lucy ven Hooff-Burgers namen in de jaren 30 het stokje over van Johan Burgers. Daarna Antoon van Hooff en zijn vrouw Greet van Hooff-Wierenga. Vanaf 2004 vormt zijn zoon Alex van Hooff samen met zijn vrouw Bertine van Hooff-Nusselder en zijn moeder de directie.

In Burgers' Zoo werden de dieren niet zoals in veel dierentuinen in kooien gehouden, veel dieren hadden bijzondere verblijven. Zo leefden de bavianen op een apenrots. Deze manier van dieren tentoon stellen kreeg een nieuwe dimensie door de bouw van een enorme oerwoudhal, Burgers' Bush. Daarna ging men op de ingeslagen weg door, door een woestijnhal te bouwen, Burgers' Desert en daarna een enorm aquarium, Burgers' Ocean. Midden 2008 werd Burgers' Rimba, waarin dieren uit het oerwoud van Maleisie te zien zijn, officieel geopend.

Het artikel over Burgers Dierenpark in Old Ni-js is opnieuw geplaatst.

Externe links

• Burgers' Zoo

Bron

• Archief Benny Schuurman.