Straus, Meijer

Meijer (Max) Straus werd op 13 juli 1920 geboren in 's-Heerenberg als zoon van Leopold Straus en Lea Jacob. Van beroep was hij landbouwer.

Max werd op 5 februari 1940 als gewoon dienstplichtige ingelijfd bij het 8e Regiment Infanterie (8 RI). Hij werd ingedeeld bij de 1e compagnie van het Depotbataljon (1-8 Dep. Bat.). Bij de depotbataljons kregen rekruten hun eerste opleiding voor zij naar een parate eenheid overgingen. Op zijn staat van dienst staat: Met ingang van 8 Febr '40 buiten menage (Isr). Hij at dus niet uit de grote pot mee, maar kreeg zoals alle Joodse militairen koosjere maaltijden.

Het 8e Depotbataljon heeft niet deelgenomen aan de strijd op de Grebbeberg in mei 1940. Wel werden de dienstplichtigen van 8 Dep. Bat., net als die van de depotbataljons van de andere regimenten, vanaf april 1940 ingezet om strategische punten in het westen van het land te bewaken, zoals stations en vliegvelden. Deze bewakingstaken werden tijdens de meidagen nog steeds uitgevoerd. Op 25 mei 1940 werd Max groot verlof verleend en kon hij naar huis terugkeren.

Al in de zomer van 1942 zat Max in het concentratiekamp Vught. Vanuit dit kamp heeft hij een periode grondwerk moeten verrichten bij de Moerdijkbruggen. De gevangenen in Vught mochten voedselpakketten ontvangen en Max heeft onder andere van de familie Kets uit Braamt roggebrood en boter toegestuurd gekregen. Daarvoor heeft hij hun in een brief gedateerd 9 mei 1943 bedankt. Op 6 juli 1943 is hij vanuit Westerbork afgevoerd naar het vernietigingskamp Sobibor in Polen, waar hij op 9 juli 1943 is omgekomen. Hij was nog net geen 23.

Een kopie van de brief die Max Straus naar de familie Kets stuurde.

Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

Van het gezin waartoe Max behoorde, heeft alleen zijn zus Sara de oorlog overleefd. Zijn broers stierven elk op een andere plaats. Alleen de jongste, Benno, is mogelijk tot het einde bij zijn ouders geweest. Hij was net als zijn vader en moeder al op 14 mei 1943 in Sobibor omgekomen.

Max' overlijden is op 17 mei 1950 ingeschreven in de gemeente Bergh. Dit gebeurde krachtens een wet uit juni 1949 betreffende het opmaken van overlijdensakten van vermisten. Als bewijs van het overlijden gold een officiële mededeling van de Commissie tot het doen van aangifte van overlijden van vermisten gedateerd 16 februari 1950.

Het overlijden van zijn vader en zijn broer Benno was op 19 december 1949 al ingeschreven, en dat van zijn moeder op 30 december 1949. Het overlijden van zijn broer Jopie volgde op 18 november 1950. De dood van zijn broer Sallie werd op 5 juli 1951 als laatste ingeschreven.

De officiële mededeling No. 31704 van de Commissie tot het doen van aangifte van overlijden van vermisten van Max Straus' overlijden in Sobibor. Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

Max Straus' overlijdensakte in de gemeente Bergh

Zijn nagedachtenis

De Stolpersteine voor Max Straus en zijn gezinsleden in de Kellenstraat

Max en zijn naasten worden herdacht op het oorlogsmonument in 's-Heerenberg.

Op 27 januari 2025 werden in 's-Heerenberg negentien Stolpersteine gelegd, waaronder die voor Max en zijn gezinsleden. De steen voor zijn zus Sara (die de oorlog overleefd heeft) wordt later nog gelegd. De stenen liggen in de Kellenstraat ter hoogte waar destijds hun woning op nummer 9 stond. Dit pand en aangrenzende panden zijn afgebroken en in 2002 vervangen door appartementencomplexen met ingangen aan de Stadswal.

Verder staan zij vermeld in het Digitaal Monument van de Joodse Gemeenschap, het Slachtofferregister van de Oorlogsgravenstichting en Yad Vashem's Central Database of Shoah Victims' Names.

Bronnen

• WieWasWie
• Staat van dienst op Grebbeberg.nl
• Digitaal Monument Joodse Gemeenschap
• Gemeentearchief Bergh, lijst van oorlogsslachtoffers
• AROLSEN Archives, DocID 411766, 411767, 5153302, 130382513
• Old Ni-js nr. 75, blz. 36, 39
• Oorlogsgravenstichting
• Yad Vashem