Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Transformatorhuisje: verschil tussen versies
(Onnodige doorverwijzingen of niet Bergh-specifieke doorverwijzingen verwijderd) |
(Meer trafohuisjes) |
||
| (17 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[ | + | == Wat zijn trafohuisjes? == |
| − | + | [[Bestand:Vh-trafohuisje-laarstr.jpg|right|thumb|220px|'''Het trafohuisje aan de Laarstraat in Vethuizen]] | |
'''Transformatorhuisjes''' (trafohuisjes) zijn kenmerkende - vaak gemetselde - gebouwtjes of huisjes die in het verleden zijn geplaatst door de [[PGEM]], de [[Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij]]. Deze is later overgegaan in [[Nuon]] - na de fusie met PEB in Friesland, EWR in het Rijnland, ReGeV in de Gooi- en Vecht Streek en ENW in Noord Holland - en nu bekend als [[Alliander]], met als netbeheerder [[Liander]]. | '''Transformatorhuisjes''' (trafohuisjes) zijn kenmerkende - vaak gemetselde - gebouwtjes of huisjes die in het verleden zijn geplaatst door de [[PGEM]], de [[Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij]]. Deze is later overgegaan in [[Nuon]] - na de fusie met PEB in Friesland, EWR in het Rijnland, ReGeV in de Gooi- en Vecht Streek en ENW in Noord Holland - en nu bekend als [[Alliander]], met als netbeheerder [[Liander]]. | ||
| − | Trafohuisjes zijn bedoeld om hogere spanning (10.000 Volt) voor het transporteren om te zetten in lagere spanning van ongeveer 400 Volt die wij in onze huizen en bedrijven kunnen gebruiken. Deze overzetting vindt plaats m.b.v. een transformator (trafo), vandaar de naam ' | + | Trafohuisjes zijn bedoeld om hogere spanning (10.000 Volt) voor het transporteren om te zetten in lagere spanning van ongeveer 400 Volt en 230 Volt die wij in onze huizen en bedrijven kunnen gebruiken. Deze overzetting vindt plaats m.b.v. een transformator (trafo), vandaar de naam 'transformatorhuisje'. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Kenmerkende oudere trafohuisjes (elektrastations) staan onder meer in [[Azewijn]], [[Braamt]], [[Lengel]], [[Vethuizen]], [[Vinkwijk]] en [[Wijnbergen]]. Ze werden in het verleden - lang voor de grootschalige elektrificatie - als kleine kunstwerken op bepalende plekken in de kernen neergezet. De [[gemeente Bergh]] heeft ze op de [[monumenten|Monumentenlijst]] gezet. | |
| − | [[ | ||
| − | == | + | == Monumentale trafohuisjes in Bergh == |
| − | [[Braamt]] | + | *[[Trafohuisje Azewijn]] uit [[1925]]; dit huisje staat aan de [[Molenweg]] 4. |
| + | *[[Trafohuisje Braamt]] uit [[1930]]; dit huisje staat aan de [[Zeddamseweg Braamt|Zeddamseweg]] 3 | ||
| + | *[[Trafohuisje Lengel Antoniusstraat|Trafohuisje Lengel]] uit 1930. Dit stond aan de [[Antoniusstraat]] 39, maar is in [[2024]] afgebroken. Aan de [[Chamavenstraat]] in Lengel staat nog [[Trafohuisje Lengel Chamavenstraat|een trafohuisje]] zonder monumentale status. | ||
| + | *[[Trafohuisje Vethuizen]] uit [[1924]]; dit huisje staat aan de [[Laarstraat]] 2a, op de hoek met de [[Gerwardstraat]]. | ||
| + | *[[Trafohuisje Wijnbergen]] uit 1925; dit huisje staat aan de [[Doetinchemseweg Wijnbergen|Doetinchemseweg]] 35 - tussen het fietspad en de hoofdweg. | ||
| − | == | + | ==Verdwenen trafohuisjes== |
| − | [[ | + | [[Bestand:Trafohuisje Villersgengske.jpg|thumb|right|300px|'''Het moderne "trafohuisje" op de parkeerplaats in het Villersgengske.]] |
| + | Diverse trafohuisjes zijn in de loopt van de tijd afgebroken omdat ze blijkbaar niet monumentaal genoeg waren of in de weg stonden van nieuwbouwprojecten. | ||
| − | + | Een voorbeeld hiervan is het trafohuisje dat achter [[De Bleek]] 6 in [['s-Heerenberg]] stond. Het pad naar dit huisje lag tussen nummer 6 en 8. Huisnummer 6 en het trafohuisje zijn in [[2016]] afgebroken om plaats te maken voor meer parkeerruimte. Een nieuwe trafo is nu geplaatst in een standaard betonnen behuizing, die in een hoek van de nieuwe parkeerplaats voor het [[Villersgengske]] 7a staat. Dergelijke nieuwe trafos zijn veel compacter en hebben meestal geen eigen huisnummer meer. | |
| − | [[ | + | <br clear=all/> |
| − | == | + | == Verstopte trafohuisjes == |
| − | + | Soms zijn trafohuisjes vrij goed verborgen tussen de bebouwing opgenomen. Een voorbeeld hiervan is het trafohuisje aan de [[Doctor_Jan_Herman_van_Heeklaan|Van Heeklaan]] 2a in 's-Heerenberg. Het smalle toegangspad tot dit huisje zit "verstopt" tussen Van Heeklaan 2 en [[Zwarte Kolkseweg]] 1. Het huisje staat achter het perceel van Zwarte Kolkseweg 5 - op 50 meter afstand van de Van Heeklaan. | |
| + | == Meer trafohuisjes == | ||
| + | In [[Gemeentearchief Bergh|het archief]] van de [[gemeente Bergh]] over de jaren [[1942]]–[[1983]] (bewaard in het [[Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers]] in [[Doetinchem]]) bevinden zich meerdere stukken betreffende de aankoop of onteigening van grond voor de bouw van een trafohuisje. Zie archieftoegang 1296, Gemeentebestuur Bergh, 1942-1983, inventarisnummers 1284–1293. | ||
| − | + | De vraag of ze allemaal ook gebouwd zijn, en zo ja of ze nog bestaan, is zonder nader onderzoek niet direct te beantwoorden. Bovenstaande beschrijving van het trafohuisje aan de Doctor Jan Herman van Heeklaan in 's-Heerenberg wijst erop dat een trafohuisje vanaf de openbare weg niet altijd te zien is. | |
| − | == | + | De volgende straten en wijken worden in de betreffende stukken genoemd |
| − | + | {| | |
| − | + | | valign=top width=400 | | |
| + | *'s-Heerenberg: | ||
| + | **[[Ambachtstraat]] | ||
| + | **[[Bleek, De|De Bleek]] (vervangen, zie boven) | ||
| + | **[[Bongerd (straat)|De Bongerd]] | ||
| + | **[[Bovensteenakkers]] | ||
| + | **[[Gasthuisplein]] | ||
| + | **[[Industrieterrein 't Goor]] | ||
| + | **[[Groenestraat]] | ||
| + | **[[Doctor Jan Herman van Heeklaan]] | ||
| + | **[[Emmerikseweg]] | ||
| + | **[[Hoge Distelweg]] | ||
| + | **[[Bedrijventerrein De Immenhorst|De Immenhorst]] | ||
| + | **[[Lengelseveld]] | ||
| + | **[[Loveringbos]] | ||
| + | **[[Oude Doetinchemseweg 's-Heerenberg|Oude Doetinchemseweg]] | ||
| + | **[[Plantsoenstraat]]–[[Lengelseweg 's-Heerenberg|Lengelseweg]] | ||
| + | **Plantsoenstraat–[[Brink, De|De Brink]] | ||
| + | **[[Slotlaan]] ([[Huishoudschool (RK) Maria Goretti|huishoudschool]]) | ||
| + | **[[Touwslagersbaan]] | ||
| + | **[[De Tuger]] | ||
| + | **[[Willem van den Berghstraat]] | ||
| + | **[[Zeddamseweg 's-Heerenberg|Zeddamseweg]] | ||
| + | **[[Sportcomplex Montferland|Zwembad]] | ||
| + | | valign=top width=400 | | ||
| + | *Azewijn: | ||
| + | **[[Laakweg]] | ||
| + | **[[Langeboomsestraat]] (bij boerderij [[Polsendaal]]) | ||
| + | *Beek: | ||
| + | **[[Arnhemseweg]] | ||
| + | **[[Pastoor van Angerenstraat]] | ||
| + | **[[Peter Meistersstraat]] | ||
| + | *Braamt: | ||
| + | **[[Mariastraat]] (huisnummer 21, gebouwd in [[1974]]) | ||
| + | *Kilder: | ||
| + | **[[Captain Goodwinstraat]] | ||
| + | **[[Van Marlestraat]] | ||
| + | *Lengel | ||
| + | **[[Aam, Den|Den Aam]] | ||
| + | *Stokkum | ||
| + | **(Geen straten genoemd) | ||
| + | *Wijnbergen | ||
| + | **[[Doetinchemseweg Wijnbergen|Doetinchemseweg]] | ||
| + | *Zeddam: | ||
| + | **[[Kerkweg]] | ||
| + | **[[Padevoortse Allee]] | ||
| + | **[[Schapenweg]] | ||
| + | **[[Terborgseweg Zeddam|Terborgseweg]] | ||
| + | |} | ||
| − | + | [[Categorie:Gebouwen]] [[Categorie:Nutsbedrijven]] [[Categorie:Gemeentelijke monumenten]] | |
Huidige versie van 26 nov 2025 om 07:34
Inhoud
Wat zijn trafohuisjes?
Transformatorhuisjes (trafohuisjes) zijn kenmerkende - vaak gemetselde - gebouwtjes of huisjes die in het verleden zijn geplaatst door de PGEM, de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij. Deze is later overgegaan in Nuon - na de fusie met PEB in Friesland, EWR in het Rijnland, ReGeV in de Gooi- en Vecht Streek en ENW in Noord Holland - en nu bekend als Alliander, met als netbeheerder Liander. Trafohuisjes zijn bedoeld om hogere spanning (10.000 Volt) voor het transporteren om te zetten in lagere spanning van ongeveer 400 Volt en 230 Volt die wij in onze huizen en bedrijven kunnen gebruiken. Deze overzetting vindt plaats m.b.v. een transformator (trafo), vandaar de naam 'transformatorhuisje'.
Kenmerkende oudere trafohuisjes (elektrastations) staan onder meer in Azewijn, Braamt, Lengel, Vethuizen, Vinkwijk en Wijnbergen. Ze werden in het verleden - lang voor de grootschalige elektrificatie - als kleine kunstwerken op bepalende plekken in de kernen neergezet. De gemeente Bergh heeft ze op de Monumentenlijst gezet.
Monumentale trafohuisjes in Bergh
- Trafohuisje Azewijn uit 1925; dit huisje staat aan de Molenweg 4.
- Trafohuisje Braamt uit 1930; dit huisje staat aan de Zeddamseweg 3
- Trafohuisje Lengel uit 1930. Dit stond aan de Antoniusstraat 39, maar is in 2024 afgebroken. Aan de Chamavenstraat in Lengel staat nog een trafohuisje zonder monumentale status.
- Trafohuisje Vethuizen uit 1924; dit huisje staat aan de Laarstraat 2a, op de hoek met de Gerwardstraat.
- Trafohuisje Wijnbergen uit 1925; dit huisje staat aan de Doetinchemseweg 35 - tussen het fietspad en de hoofdweg.
Verdwenen trafohuisjes
Diverse trafohuisjes zijn in de loopt van de tijd afgebroken omdat ze blijkbaar niet monumentaal genoeg waren of in de weg stonden van nieuwbouwprojecten.
Een voorbeeld hiervan is het trafohuisje dat achter De Bleek 6 in 's-Heerenberg stond. Het pad naar dit huisje lag tussen nummer 6 en 8. Huisnummer 6 en het trafohuisje zijn in 2016 afgebroken om plaats te maken voor meer parkeerruimte. Een nieuwe trafo is nu geplaatst in een standaard betonnen behuizing, die in een hoek van de nieuwe parkeerplaats voor het Villersgengske 7a staat. Dergelijke nieuwe trafos zijn veel compacter en hebben meestal geen eigen huisnummer meer.
Verstopte trafohuisjes
Soms zijn trafohuisjes vrij goed verborgen tussen de bebouwing opgenomen. Een voorbeeld hiervan is het trafohuisje aan de Van Heeklaan 2a in 's-Heerenberg. Het smalle toegangspad tot dit huisje zit "verstopt" tussen Van Heeklaan 2 en Zwarte Kolkseweg 1. Het huisje staat achter het perceel van Zwarte Kolkseweg 5 - op 50 meter afstand van de Van Heeklaan.
Meer trafohuisjes
In het archief van de gemeente Bergh over de jaren 1942–1983 (bewaard in het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers in Doetinchem) bevinden zich meerdere stukken betreffende de aankoop of onteigening van grond voor de bouw van een trafohuisje. Zie archieftoegang 1296, Gemeentebestuur Bergh, 1942-1983, inventarisnummers 1284–1293.
De vraag of ze allemaal ook gebouwd zijn, en zo ja of ze nog bestaan, is zonder nader onderzoek niet direct te beantwoorden. Bovenstaande beschrijving van het trafohuisje aan de Doctor Jan Herman van Heeklaan in 's-Heerenberg wijst erop dat een trafohuisje vanaf de openbare weg niet altijd te zien is.
De volgende straten en wijken worden in de betreffende stukken genoemd
|
|
