Peer, De

De geschiedenis van het voormalige Grenscafé De Peer aan de Emmerikseweg 12 in 's-Heerenberg gaat terug tot 1805. In dat jaar begon Albert Berendsen vlak bij de Duitse grens een tapperij. Vanaf 1831 was dit grenscafé vijf generaties lang in handen van de familie Evers.

Het Hotel Wilhelmina Koningin der Nederlanden in Beek had in de eerste decennia van de vorige eeuw een vergelijkbare functie als grenscafé.

De eerste generatie

Hendrik Evers trouwde in 1827 met Hendrina Berendsen (1800–1866), dochter van tapper Albert Berendsen. Evers was in 1797 geboren in Grietherbusch, een buurtschap bij Rees. In 1831 nam hij de tapperij over van zijn schoonvader. Hij overleed in 1870.

Bij de boerderij in Grietherbusch, waar Evers vandaan kwam, stond een grote perenboom. Daarom leek hem De Peer een mooie naam voor zijn tapperij. Dit is althans het verhaal dat in de familie wordt verteld.

Een andere verklaring is dat de naam afgeleid zou zijn van de familienaam Poor, volgens een oude spelling ook geschreven als Poir. Dit lijkt op poire het Franse woord voor peer. De zeer oude 's-Heerenbergse familie Poor had een café net buiten de poorten van de oude stad.

De tweede generatie

Wilhelmus Evers

Wilhelmus (Willem) Evers (1836–1919) nam de zaak in 1866 over van zijn vader. Het was voor hem een bijzonder jaar. In juli was zijn moeder overleden en in november trouwde hij met Antoinetta Menting (1843–1908) uit Kilder. Bovendien liet hij toen een geheel nieuw pand bouwen.

In 1895 kreeg de hoftimmerman van Huis Bergh, Arnold te Wiel uit Azewijn, opdracht van Leopold vorst van Hohenzollern, graaf van Bergh, om De Peer aan de noordkant uit te breiden met een kazerne voor de Koninklijke Marechaussee. Deze aanbouw werd in 1896 voltooid en heeft de marechaussee gehuisvest tot 1917, toen aan de overkant van de weg een nieuwe marechausseekazerne gereedkwam. Aan de muur van de oude kazerne zaten ijzeren ringen waar de marechaussees hun paarden aan vastzetten. Die ringen hebben nog lang aan de kazernetijd herinnerd. Na het vertrek van de marechaussee heeft Evers de oude kazerne laten verbouwen tot woningen.

De oude marechausseekazerne

De derde generatie

Uit De Graafschapbode van 11 februari 1893

Hendrikus Wilhelmus Evers (Hendrik, 1875–1921) volgde zijn vader op in 1910, het jaar waarin hij op 7 juni in Duiven trouwde met Johanna Hendrina Veels (1875–1965).

Een bijzondere daad van Hendrik is dat hij op 6 februari 1893, hij was toen zeventien jaar, drie kinderen uit de Wetering heeft gehaald. Zij waren door het ijs gezakt. Of Hendrik dit alleen heeft gedaan, is niet bekend. Twee van de kinderen bleken al te zijn verdronken. Dit waren Antonius Hendrikus Hieltjes en Hermann van Huut.

Hendrik Evers en Johanna Veels kregen zes kinderen. Helaas overleed Hendrik al op 14 mei 1921, 45 jaar oud. Zijn oudste dochter Marie (1911–1998) was toen nog maar tien jaar oud. Zij hielp haar moeder het café draaiend te houden.

Zijn zoon Wilhelmus Johannes Hendrikus (*1913) was later eigenaar van café-restaurant De Koremolen in Lengel. Dit werd wel "De Peer-Lengel" genoemd.

De vierde generatie

Marie Evers heeft vanaf het overlijden van haar vader in 1921 meegeholpen in het bedrijf en dat geleidelijk aan overgenomen. Haar naam raakte verbonden aan het café, zodat veel (oudere) inwoners van 's-Heerenberg het grenscafé nog regelmatig Marie van de Peer noemen.

Zij trouwde op 6 oktober 1943 in 's-Heerenberg met Jozef Laurens (Sjef) IJzermans (1915–2012). Zij kregen drie kinderen: Sjef jr. (*1944), Josephine (*1946) en Harry (*1948).

In deze periode is er bij het café een Caltex tankstation gekomen. Caltex werd in 1967 Chevron.

De Peer – Caltex, met een rokende Tonnie Thiele, vermoedelijk eind jaren 50.

De Peer – Chevron, eind jaren 60 .

De vijfde generatie

De jongste zoon Harry nam de zaak over in 1965, het jaar waarin zijn grootmoeder overleed. Hij is de laatste van vijf generaties Evers die het café en de feestzaal in handen hebben gehad. Hij verkocht het bedrijf in 2019 aan Marco en Loris Berendsen uit Stokkum. Per 1 januari 2020 zijn de deuren gesloten.

De nieuwe eigenaren hebben het horecabedrijf niet voortgezet. De gemeente Montferland had plannen er na een verbouwing tijdelijk Oekraïense vluchtelingen (uit De Lantscroon?) te huisvesten. Daarna zouden afbraak en nieuwbouw van appartementen volgen. Voor de afbraak is geen sloopvergunning nodig, maar de gemeente Montferland heeft in juli 2023 wel een sloopmelding geregistreerd. Aangezien de sloop vergunningsvrij is, kan er geen bezwaar tegen worden aangetekend. Op het moment van schijven (oktober 2025) staat het gesloten pand er nog altijd. De ontwikkelingen lijken stil te staan.

• 

  Grenscafé De Peer
  Pentekening H. Westerhof
• 

  Luchtfoto De Peer
• 

  Grenscafé de Peer in 2008
  Foto: Anton Welling jr.

• 

  Het gesloten …
• 

  … Grenscafé De Peer …
• 

  … in oktober 2025

Kaart

Bezig met het laden van de kaart...

{"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"openlayers","width":"400px","height":"400px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":18,"controls":["layerswitcher","mouseposition","autopanzoom","scaleline","navigation"],"layers":["new OpenLayers.Layer.OSM.Mapnik(\"OSM Mapnik\")","new OpenLayers.Layer.OSM.CycleMap(\"OSM Cycle Map\")"],"resizable":false,"overlays":[],"searchmarkers":"","kml":[],"locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EDe Peer, 's-Heerenberg\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"De Peer, 's-Heerenberg\n","link":"","lat":51.87263,"lon":6.24662,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Bronnen

• WieWasWie
• Berichtgeving in diverse media in Bergh
• Grenscafé De Peer op YouTube
• Oude foto's: Harry en Riet IJzermans