Bijdragen aan Berghapedia? Klik hier om je aan te melden !
Nederlandse oorlogsslachtoffers WO II: verschil tussen versies
(revisie) |
(→Joodse oorlogsslachtoffers) |
||
Regel 115: | Regel 115: | ||
*[[Zwaab, Johanna|Johanna Zwaab]], <10> | *[[Zwaab, Johanna|Johanna Zwaab]], <10> | ||
|} | |} | ||
+ | [[Bestand:..]] | ||
== Burgerslachtoffers van de Duitse repressie == | == Burgerslachtoffers van de Duitse repressie == |
Versie van 30 dec 2022 om 13:16
Inhoud
- 1 Wie is een oorlogsslachtoffers?
- 2 Categorieën oorlogsslachtoffers
- 2.1 Nederlandse militairen
- 2.2 Joodse oorlogsslachtoffers
- 2.3 Burgerslachtoffers van de Duitse repressie
- 2.4 Burgerslachtoffers van oorlogsgeweld
- 2.5 Berghse oorlogsslachtoffers met Duitse nationaliteit
- 2.6 Berghse oorlogsslachtoffers in Nederlands-Indië en het Verre Oosten
- 2.7 Slachtoffers van het Kamp Rees overleden in Bergh
- 3 Commissie tot het doen van aangifte van overlijden van vermisten
- 4 Zie ook
Wie is een oorlogsslachtoffers?
Op deze pagina staan de oorlogsslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog die een binding hebben met de gemeente Bergh.
Als definitie van een oorlogsslachtoffer kan die van de Oorlogsgravenstichting (OGS) worden aangehouden. Zij onderscheidt in haar slachtofferregister twee categorieën.
- Oorlogsslachtoffers zijn burgers en militairen die in de strijd met de vijand of door hun handelingen of houding tegenover de vijand het leven hebben verloren.
Ook mensen die tijdens de door de vijand opgelegde internering of vervolging overleden zijn, worden hiertoe gerekend. - Slachtoffers van de oorlog zijn mensen die zijn omgekomen door oorlogsgeweld zoals een beschieting of bombardement.
Zij die tijdens de door de vijand opgelegde internering of vervolging zijn overleden, zijn niet noodzakelijk door oorlogsgeweld omgekomen. Zij kunnen ook een natuurlijke dood zijn gestorven die is versneld door ziekte of ontbering.
De personen die de OGS als Slachtoffers van de oorlog aanduidt, staan op Berghapedia in de Categorie:Burgerslachtoffers oorlogsgeweld. Dit betekent echter niet altijd dat er bij hun dood sprake was van gevechtshandelingen.
In onderstaande lijsten staan achter de meeste namen een of meer nummers. Ze verwijzen naar de plaatsen waar de betreffende persoon als oorlogsslachtoffer wordt vermeld. De nummers <1> tot en met <4> verwijzen naar de oorlogsmonumenten in Bergh. Hier heeft de plaatselijke bevolking beslist welke namen een plaats verdienden. Ook had de gemeente Bergh een eigen lijst van oorlogsslachtoffers (nummer <7>).
Nummer <8> verwijst naar het slachtofferregister van de Oorlogsgravenstichting. Hoewel dit een zeer gezaghebbend register is, staan niet alle Berghse oorlogsslachtoffers hierin. Dit kan, zoals de OGS zelf op haar website meedeelt, het gevolg zijn van onjuistheden en onvolkomenheden. De reden kan ook zijn dat een slachtoffer niet voldoet aan de definities die de OGS hanteert.
De nummers verwijzen als volgt:
- Oorlogsmonumenten:
- Oorlogsmonument Beek = <1>
- Oorlogsmonument 's-Heerenberg = <2> (Joden staan per gezin vermeld)
- Oorlogsmonument Lengel = <3>
- Oorlogsmonument Zeddam = <4>
- Lijsten en registers:
- Digitaal Monument van de Joodse Gemeenschap = <5>
- Erelijst van gevallenen 1940-1945 = <6>
- Gemeentearchief Bergh, lijst van oorlogsslachtoffers = <7>
- Oorlogsgravenstichting = <8>
- Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge = <9>
- Yad Vashem's Central Database of Shoah Victims' Names = <10>
Categorieën oorlogsslachtoffers
Nederlandse militairen
Gesneuveld tijdens de Duitse inval
Tijdens de oorlogsdagen van mei 1940 en gebeurtenissen die daarmee verband houden in de dagen daarna, zijn ruim tweeduizend Nederlandse militairen gesneuveld. Daaronder waren er zeven die in de voormalige gemeente Bergh zijn geboren, of bij het begin van de oorlog daar woonachtig waren. Bovendien is er één Nederlandse militair van elders in de gemeente Bergh gesneuveld. Zeven van hen zijn begraven op het Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen.
- Wilhelmus Henricus Berntsen, Loerbeek, <1>, <2>, <6>, <7>, <8>
- Gerardus Henricus Bonte, 's-Heerenberg, <8>
- Geradus Wilhelmus Elting, 's-Heerenberg, <2>, <6>, <7>, <8>
- Wilhelmus Antonius Hermsen, Lengel, <2>, <3>, <4>, <6>, <7>, <8>
- Gerrit Johan Hogeweg, Arnhem, <6>, <8>
- Bernardus Rexwinkel, Beek, <6>, <8>
- Lambertus Bernardus Span, Stokkum, <2>, <6>, <7>, <8>
- Bernard Hendrik van Til, 's-Heerenberg, <6>, <8>
De overlijdens van deze militairen moesten, zoals elk ander overlijden, worden aangegeven in de gemeente waar zij waren omgekomen. Vervolgens zond die gemeente een uittreksel uit de overlijdensakte naar de gemeente waar de militair had gewoond, zodat het overlijden ook daar officieel geregistreerd kon worden. Door de oorlogsomstandigheden is de overlijdensaangifte voor elk van de omgekomen Berghse militairen heel verschillend verlopen. Details hierover zijn op de pagina van elk van hen te vinden.
Gesneuveld tijdens de bevrijding van Nederland
Leden van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten hebben in 1944 en 1945 in het kielzog van de oprukkende geallieerde strijdmacht militaire taken uitgevoerd. Hierbij zijn doden gevallen.
- Johannes Albertus Rosendahl, 's-Heerenberg, <6>, <8>
Joodse oorlogsslachtoffers
Categorie:Joodse oorlogsslachtoffers
Hieronder volgen de namen van de Joodse oorlogsslachtoffers die in 's-Heerenberg geboren zijn of er voor langere dan wel kortere tijd gewoond hebben. In andere Berghse plaatsen hebben, voor zover bekend, geen Joden gewoond.
Informatie over Berghse Joden die de oorlog overleefd hebben of voordien al overleden waren, is te vinden op of via de pagina Joodse gemeenschap in 's-Heerenberg.
Gedeporteerd vanuit 's-Heerenberg
|
Van elders gedeporteerd;
|
Van elders gedeporteerd;
|
[[Bestand:..]]
Burgerslachtoffers van de Duitse repressie
De Categorie:Slachtoffers van repressie omvat:
- Burgers die na arrestatie op grond van activiteiten die de bezetter onwelgevallig waren, zijn gearresteerd en vervolgens door toedoen van de bezetter om het leven zijn gekomen.
- Burgers die gedwongen in de Duitse oorlogsindustrie te werk gesteld waren.
Burgerslachtoffers van oorlogsgeweld
De Categorie:Burgerslachtoffers oorlogsgeweld omvat burgers die aan de gevolgen van oorlogsgeweld zijn overleden en:
- in Bergh zijn geboren
- tijdens de oorlog in Bergh woonden
- elders zijn geboren en woonden, maar in Bergh zijn overleden
In deze categorie zijn ook geboren Berghenaren opgenomen die zich al voor 1940 in Duitsland hebben gevestigd en daar tijdens de oorlog zijn overleden. Het staat niet altijd vast dat hun overlijden een direct gevolg was van de oorlog, maar de Oorlogsgravenstichting heeft hen als slachtoffer van de oorlog in haar bestand opgenomen. Voor de volledigheid worden zij ook op Berghapedia vermeld.
Berghse oorlogsslachtoffers met Duitse nationaliteit
De nazi's beschouwden iedere Duitser binnen de officiële grenzen van het Duitse Rijk als Rijksduitser. Duitsstammigen buiten het Duitse Rijk werden aangeduid met de term Volksduitser.
De volgende Berghenaren zijn daarom opgenomen in de Categorie:Duitse oorlogsslachtoffers.
- Theodorus Bernardus Berndzen, 's-Heerenberg, <7>, <9>
- Gert Bosman, Beek, <1>
- Gert Reuling, Stokkum, <9>
- Benno Reuling, Stokkum, <7>, <9>
- Huub Reuling, Stokkum, <7>, <9>
- Theodorus Marinus Schulte, 's-Heerenberg, <7>
- Josef Wolters, 's-Heerenberg, <7>, <9>
Berghse oorlogsslachtoffers in Nederlands-Indië en het Verre Oosten
Categorie:Slachtoffers in het Verre Oosten
- Hendrikus Wilhelmus Benen, Nederlands-Indië, <8>
- Carolus Johannes van den Berg, Thailand, <2>, <6>, <8>
- Jacobus Bernardus van Bergen, Thailand, <4>, <6>, <7>, <8>
- Hendrikus Theodorus Bongers, <2>, <8>
- Everhardus Johannes Braam, Nederlands-Indië, <8>
- Wilhelmus Antonius Derksen, Thailand, <2>, <6>, <8>
- Maria Elisabeth Frericks, Nederlands-Indië, <8>
- Bernardina Hegman, Nederlands-Indië, <8>
- Engelbertus Theodorus van der Heijden, Nederlands-Indië, <2>, <6>, <7>, <8>
- Maria Johanna Theodora van der Heijden-Fenneman, Nederlands-Indië, <2>, <7>, <8>
- Bart van der Heijden, Nederlands-Indië, <2>, <7>, <8>
- Wilhelmina Gerharda Jansen, Nederlands-Indië, <2>, <3>, <4>, <7>, <8>
- Wilhelmus Antonius Kaak, Nederlands-Indië, <8>
- Hermanus Wilhelmus Antonius Kleinpenning, Nederlands-Indië, <4>, <6>, <7>, <8>
- Wilhelmus Hermanus Moerkes, Thailand, <6>, <8>
- Maria Elisabeth Christina Josepha Simons, Nederlands-Indië, <8>
- Catharina Frederika Simons-de Carpentier, Nederlands-Indië, <8>
- Carel Antoon Wennekes, Thailand, <6>, <8>
Slachtoffers van het Kamp Rees overleden in Bergh
Categorie:Slachtoffers Kamp Rees
Er bestaan geen volledige namenlijsten van mensen die in Kamp Rees hebben gezeten. Onderstaande lijst is samengesteld op grond van de volgende bronnen:
- E = Er op of er onder, blz. 123
- O = Old Ni-js nr. 60, blz. 46-47
- S = Stichting Dwangarbeiders Apeldoorn '40 - '45
X = acht slachtoffers die op het protestante kerkhof van 's-Heerenberg waren begraven en in 1955 als groep zijn overgebracht naar het Ereveld Loenen. Zij rusten daar nu in vak C, graven 15 t/m 22. De rest is op andere tijdstippen naar Loenen overgebracht, dan wel in de eigen woonplaats herbegraven.
De nummers achter de namen worden verklaard in de inleiding bovenaan deze pagina.
|
|
Commissie tot het doen van aangifte van overlijden van vermisten
Ten tijde van de bevrijding waren heel veel Nederlanders ontheemd – zij waren om wat voor reden dan ook uit hun woonplaats verdreven of gedwongen afgevoerd. Dit waren bijvoorbeeld evacués, die in de loop van 1945 in de meeste gevallen naar huis terug konden keren. Maar er waren ook heel veel mensen afgevoerd naar concentratie- en vernietigingskampen in Duitsland en Polen. Over hun lot was in de meeste gevallen niets met zekerheid bekend. Nadat de overlevenden in de maanden na de oorlog naar huis waren teruggekeerd, moest worden aangenomen dat de rest was omgekomen.
Zolang er geen bewijs was dat deze mensen waren overleden, stonden zij officieel als vermist geregistreerd. Dit betekende niet alleen dat nabestaanden in het ongewisse bleven over het lot van hun naasten, maar ook dat de overlijdens niet in de registers van de Burgerlijke Stand ingeschreven kon worden. Dit kon voor de nabestaanden allerlei juridische gevolgen hebben. Erfenissen konden niet verdeeld worden, en weduwnaars en weduwen konden niet hertrouwen, om maar een paar voorbeelden te noemen. De bestaande wetgeving voor oorlogsslachtoffers bleek niet bruikbaar, zodat op 2 juni 1949 (ruim vier jaar na de oorlog) een wet werd aangenomen die de procedures voor het opmaken van overlijdensakten van vermisten moest vereenvoudigen. Twee maanden later werd bij Koninklijk Besluit de Commissie tot het doen van aangifte van overlijden van vermisten ingesteld, die deze wet moest gaan uitvoeren.
De ministeries van Justitie, van Binnenlandse Zaken en van Financiën werkten hierin samen met het Rode Kruis en nog een aantal instanties om het lot van de vermisten te achterhalen. In een aantal gevallen is uit Duitse gemeenten een overlijdensakte – een Sterbeurkunde – ontvangen, maar in de meeste gevallen – met name waar het Joden betrof – is door de inspanningen van de Commissie het bewijs geleverd dat de betroffenen waren overleden. De Commissie deed op eigen initiatief onderzoek, maar nabestaanden of belanghebbenden konden ook een verzoek tot onderzoek indienen.
In 1952 werd de Commissie ingekrompen en in september 1962 opgeheven. De gevallen die zich daarna nog voordeden, werden afgehandeld door de Hoofdafdeling Privaatrecht van het ministerie van Justitie.
De Berghse oorlogsslachtoffers die door de Commissie zijn achterhaald, zijn bijna allemaal Joden (zie 2.2). Een voorbeeld is Roidi Bloemendaal. De enige uitzondering is, voor zover op dit moment bekend, Antoon Koenders (zie 2.3).
- Bron: Oorlogsgetroffenen